ยางพาราภาคเหนือ

แต่งกิ่งสูงเสียดฟ้า บางส่วนค้ำยันเพราะเอน ล้ม

ระหว่างทางไปห้วยฮ่องไคร้เจอแปลงยางพาราแปลงหนึ่งอย่างไม่ตั้งใจ เห็นเขาตัดแต่งกิ่งยางสูงมากกก...จนต้องใช้บันไดช่วยแต่ยังตัดไม่หมดแปลง เห็นแล้ววิญญาณคนยางก็สิง ทนไม่ได้ต้องบอกเพื่อนที่มาด้วยให้หยุดรถคุยกับเจ้าของแปลงหน่อย เพราะถ้าไม่บอกคิดว่าเขาต้องจัดการส่วนที่เหลือแน่นอน หยุดรถเจอได้เดินดูต้นยางและคุยกับเจ้าของก็เป็นจริงดังคาด ยางพาราย่างเข้าปีที่ 4 เกษตรกรปลูกก่อนที่ทางราชการมีโครงการสนับสนุนให้ปลูกยางในภาคเหนือ แม่เลี้ยงวัวอยู่ในสายยางบอกว่าลูกบ่าวจะตัดแต่งกิ่งหม่ทั้งแปลงเพราะว่ายางบางต้นถูกลมพัดล้มซึ่งก็เห็นเป็นบางต้นที่เอนจากลม การค้ำยันและแต่งกิ่งต้นที่เป็นปัญหาจำเป็นต้องทำซึ่งเราก็เห็นด้วย แต่การเหมารวมป้ญหากลัวลมจะทำให้ทั้งแปลงจึงจะแต่งกิ่งทั้งแปลงไม่จำเป็นและอาจเป็นผลเสียต่อต้นยางได้

• ยางที่ตัดแต่งสูงเกินกว่าช่วงกรีดไม่จำเป็น ปกติเราเริ่มกรีดที่ระดับ 150 ซม. การตัดแต่งกิ่งควรหยุดที่ความสูงระดับมือเอื้อมถึงก็เพียงพอ เมื่อยางใหญ่ยางจะปลิดกิ่งเองได้
• การตัดแต่งเฉพาะต้นที่มีปัญหาล้ม เอนจำเป็น ช่วงกรีดที่ตั้งตรงช่วยให้การกรีดทำได้สะดวก
• การตัดแต่งกิ่งสูงเกินไปทำให้ยางเติบโตช้า เนื่องจากพื้นที่ใบที่ใช้ในการปรุงอาหารของพืชลดลง

ผู้เกี่ยวข้องต้องเข้าไปดูแลหน่อยแล้ว เบื้องต้นให้โทรศัพท์พูดคุยกับคนยางแท้ ๆ และให้เบอร์โทรแล้ว แล้วสวนอืนที่ไม่ได้ไปเจอจะเป็นอย่างไร....

แถมด้วยภาพสวย ๆ เกษตรกรปลูกเสาวรสสวยมากเลยถ่ายเก็บไว้

เรื่องเล่า

ได้มีโอกาศเจอเพื่อน ๆ พูดคุยไปตามเรื่องไม่รู้ว่ามาถึงเรื่องเกี่ยวกับเมืองนานได้อย่างไร ว่าปีนี้เผาไร่กันมาก พื้นที่ปลูกข้าวโพดปีนี้ยังมาก ตั้งแต่ที่ราบยันบนดอย ซึ่งก่อนหน้าก็บ่นกับเพื่ิอนชาวน่านว่า น่านมีแต่ภูเขาหัวโล้นด้วยว่าเคยนั่งเครื่องบิน และมองเห็นภูมิประเทศในมุมกว้าง หากเมื่อมึโอกาศควรจะมองหาระบบ หรือพืชที่เหมาะสมและสามารถทำรายได้ ลองนำความรู้ ประสบการณ์ในการวิเคราะห์ระบบนิเวศเกษตรมาใช้และทำให้ได้จริง ๆ อยากเห็น....เมื่อเร็ว ๆนี้ลุดนัดไปเป็นวิทยากรอบรมชาวบ้านในโครงการของจังหวัดได้มีโอกาศเดินทางไปหลายพื้นที่ใน 10 วันที่ไปอบรมพื้นที่ที่มีศักยภาพสำหรับกาแฟ ชา พืชทำเงินของพื้นที่ ก็มีคำถามติดอยู่ อยากรู้ว่ามีพื้นที่ที่สามารถพัมนาให้ปลูกพืชเหล่านี้ได้สักเท่าไร.... เพราะว่าปลูกกาแฟให้ไดดีต้องมีป่าหรือไม้บังร่ม ซึ่งจะช่วยให้สามารถปรับสภาพทำการเกษตรที่ถาง และเผา ลดลง... เช่นเดียวกับที่ภาคอิสานที่นำยางพาราไปปลูกยางพาราช่วยปรับปรุงสภาพแวดล้อมวิถีการเกษตรของชุมชนได้แน่นอน ยางพาราไม่ชอบไฟ การเผาในพื้นที่ข้างเคียงควรจะลดลง หรืทำได้ต้วยความระมัดระวัง เพราะหากพลังเผลออาจเสียหายต่อต้นยางได้ ยางพาราเป็นพืชที่มีราคา เป็นต้นไม่ที่เจ้าของต้องดูเลรักษา ..... ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ ที่ยางอาจทำความเสียหายคงต้องละไว้ก่อน แต่ต้องมีคนคิดต่อว่าต่อไปจะทำอย่างไร ยางมีอายุที่จำเป้นต้องรื้อและปลูกแทนอยู่ ....ฝากไว้คิดต่อ

Smart farming

Smart farming ถึง Precision farming การถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรสู่ภาคปฏิบัติใน SAAD Kibbutz ซึ่งมีแปลงผลิตพืชขนาดใหญ่ ผู้เขียนได้มีโอกาสเห็นสิ่งที่เกิดขึ้น และปฏิบัติได้จริงในคิบบุชแห่งนี้ จริง ๆ ก็เคยเห็นในเว็บอยู่หายครั้งแต่ไม่ได้เข้าไปศึกษาจริง ๆ ในไทยก็มีงานของนักวิจัยในลักษณะนี้เช่น กันและสามารถออกสู่การผลิตจริงในแปลงด้วย หากสืบค้นด้วยคำสำคัญนี้ ที่นี่ได้เห็นการใช้เครื่องจักรกลแทรกเตอร์ Combine harvester ซึ่งติดตั้งเครื่องมือ GPS และมีส่วนควบคุมที่สามารถวัดปริมาณผลผลิตที่เก็บเกี่ยวได้ในแต่ละหน่วยของพื้นที่และเก็บเป็นฐานข้อมูลในรูปแบบของ GIS ซึ่งระดับการให้ผลผลิตนี้จะใช้เป็นข้อมูลสำหรับการให้ปุ๋ยในฤดูต่อไป ซึ่งเครื่องปลูกที่ติดตั้ง GPS จะเรียกใช้ข้อมูลผลผลิตมากำหนดปริมาณปุ๋ยที่ใส่ในแต่ละตำแหน่งของแปลงปลูกพืชนั้น ๆ รวมทั้งใช้ข้อมูลดาวเทียมประเมินความสมบูรณ์ของพืชในฤดูนั้น ๆ ประกอบการตัดสินใจด้วย...น่าทึ่งจริง ๆ

หลักการทางสรีรวิทยาต้องนำมาใช้

วิทยากรจากอิสราเอลใช้หลักการทางสรีรวิทยาในการอธิบายผลกระทบต่อพืช และยึดเป็นพื้นฐานในการผลิตพิช เนื่องจากผลผลิตพืชเกี่ยวข้องโดยตรงกับกระบวนการสังเคราะห์แสง การปิดของปากใบเป็นกลไกลหนึ่งในการป้องกันตนเองของพืชในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม หากพืชปิดปากใบเร็ว ผลผลิตพืชก็จะต่ำ ดังนั้นการพิจารณาชนิดพืชที่ปลูก การศึกษาเกี่ยวกับเวลาในการปิดเปิดปากใบจึงมีความสำคัญ การสังเคราะห์แสงของพืช C3 และC4 ที่มี pathway ต่างกัน มีปัจจัยที่มีผลกระทบแตกต่างกัน ก็ควรนำมาพิจารณาร่วมด้วย อิสราเอลได้พยายามดัดแปรสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมต่อการปลูกพืช เช่น การลดการคายระเหยของแปลงปลูกพืช ลดความเร็วลม การลดเวลาในการปิดปากใบพืช โดยการใช้ตาข่าย (screen house) หรือ plastic house สามารถพบเห็นโดยทั่วไปในแหล่งปลูกพืชของประเทศ เช่น การใช้ตาข่ายลดการพรางแสงและการระเหยของน้ำในกล้วยหอม

การจัดการน้ำจำเป็นต้องเข้าใจวัฐจักรของน้ำ การไหลเวียนของอากาศบนโลก การไหลเวียนกระแสน้ำอุ่น/เย็น และระยะห่างจากเส้นศูนย์สูตรหรือ latitude ซึ่งจะมีอิทธิพลต่อปริมาณน้ำและการไหลเวียนในวัฐจักร การจัดการต้องคำนึงถึงระบบนิเวศน์ที่ดีและความยั่งยืน

การพิจารณาน้ำกับพืชสภาพแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับพืชต้องศึกษาทำความเข้าใจด้วย เช่น Soil profile ประกอบด้วยชั้นของ A- O แต่ละชั้นมีอิทธิพลต่อพืช โดยเฉพาะชั้น B ซึ่งมีการสะสมของอนุภาคดินเหนียว น้ำและธาตุอาหารพืชจะเป็นประโยชน์ต่อพืชมากน้อยขึ้นอยู่กับคุณสมบัติของชั้นดินนี้ การขาดน้ำในพืชสามารถศึกษาได้จากดัชนีพืชพรรณ (vegetation index) จากข้อมูลดาวเทียมได้ เพราะพืชดูดชับช่วงคลื่นสีแดงได้ดีเพื่อการสังเคราะห์แสง และจะสะท้อนช่วงคลื่น near infrared ออกสู่ภายนอก หลักการนี้ทำให้การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมในการศึกษา water stress ทำได้ การเกษตรของอิสราเอลปัจจุบันไม่ได้ให้ความสนใจที่ผลผลิตสูงแต่ให้ความสำคัญกับประสิทธิภาพการใช้น้ำหรือผลผลิตต่อหน่วยของน้ำที่ใช้

ยางพาราในจีน

มีโอกาศได้เห้นภาพยางพาราจำนวนมากในสิบสองปันนา ก็นึกเป็นห่วงเกษตรกรผู้ปลูกยางบ้านเราแต่ยังไม่มีเวลาศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมถึงศักยภาพการผลิตของประเทศเขา ข้อมูลจากกูเกิลเอร์ทบอกว่าพื้นที่บริเวณนั้นสูงประมาณ 1700-2000 ฟุต ยางพาราเจริญเติบโตดี ต้นโตใหญ่ ผลผลิตน้ำยางยังไม่มีผู้ให้คำตอบได้




ภูเขายางพารา ภาพขวานี้มองผ่านกูเกิล


เมื่อย้อนมาดูบ้านเรา ....คำแนะนำของเราบอกว่า ควรปลูกในระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 600 เมตร หากสูงเกินกว่านี้อัตราการเจริญเติบโตของต้นยางจะลดลง... เริ่มมีคำถาม ....เป็นพื้นที่ที่ความลาดชันไม่เกิน 35 องศา ถ้าความลาดชันเกินกว่า 15 องศา จำเป็นต้องทำขั้นบันได ที่จีนปลูกบนภูเขาเป็นลูก ๆๆ ทำขั้นบันได อาจต้องทบทวนความรู้เรื่องยางกันบ้าง หากบ้านเรายังผลผลิตเพื่อหวังการส่งออกยางดิบอย่างเดียวคงน่าเป็นห่วง ... ยากให้มีการนำยางพาราใช้ให้มากขึ้น หรือเพิ่มมุลค่าของผลผลิตยาง

แผนที่ง่ายกว่าที่คิด

ห่างการทำแผนที่ไปนานและไม่ค่อยได้อัพเดทตัวเองเกี่ยวกับแผนที่บนเน็ตนานวันนี้เพิ่งมาดูก็พยายามหาหนทางในการนำข้อูลตำแหน่งพิกัดทั้งที่เก็บไว้เป็นฐานข้อมูลและที่ดึงจากเครื่อง GPS ก็อาศัยอาจารย์กลูเกิลอีกแล้ว แต่วันนี้ก็สำเร็จทั้งสามารถขจัดปัญหาการแสดงภาษาไทยที่เคยลองใช้แ ล้วภาษาไทยอ่านไม่รู้เรื่องได้ และยังสามารถแสดงรายการข้อมูลจำนวนหลาย ๆ ฟิลด์ในGE  ได้ ี่น่าสนใจคือ plug in  ของ MapWindow สามารถดาวน์โหลดได้ shapetoEarth  http://shape2earth.com/default.aspx  version free สามารถใ ช้งานได้ 500 feather รายการข้อมูลครบภาษาไทย และยังcapture ภาพที่มีพิกัดจากGE ได้ และอีกหลาย ๆโปรแกรม ได้ลองใช้ GPS trackmaker ก็สามารถแปลงข้อมูลเป็น GE ได้ แต่ภาษาไทยก็แสดงแต่ยังทำได้ 1 ฟิลด์ ยังทำให้แสดงหลาย ๆ ฟิลด์ไม่ได้ ใครทราบบอกด้วย วันนี้ก็กลายเป็นวันที่ได้ศึกษาเพิ่มเติม มัวแต่ใช้ความรู้เก่าจนไม่รู้ว่ามีอะไรใหม่ๆ

การใช้น้ำของพืช

การใช้น้ำของพืชเรามักเห็น ลักษณะของการศึกษาที่ใช้ Lysimeter ขนาดใหญ่ ต้องขุดเป็นอุโมงลงในดินเพื่อฝังอุปกรณ์ต่าง ๆ ทำให้เราสามารถนำน้ำที่ไหลเลยเขตรากพืชมาชั่ง ตวง วัดได้ แต่มาที่อิสราเอลก็ได้เห็นการใช้ Lysimeter อีกหน้าตาหนึ่งใช้ศึกษาการใช้น้ำของพืช เช่น มะกอกโอลีฟ ผักต่างๆ ทั้งขนาดใหญ่ และขนาดย่อมๆ บันทึกข้อมูลด้วยอุปกรณ์บันทุกข้อมูลอัตโนมัติ (data logger) ทั้งที่อยู่กลางแจ้ง และในเรือนปลูกพืชทดลอง



ที่อยู่กลางแจ้งศึกษากับมะกอกน้ำมัน ในเรือนปลูกพืชทดลองชุดนี้หมุนได้รอบเพื่อลดความลำเอียงของแสงแดด



เห็นสายระโยงระยาง และอุปกรณ์ตรวจวัดต่าง ๆ เช่น ปริมาณน้ำที่ให้ ปริมาณน้ำที่ไหลเลยเขตรากพืช การปิด-เปิดปากใบ หลายคนเห็นคงต้องอยากได้
ช่วงเวลาสั้น ๆ เราคงเห็นศักยภาพสำหรับผู้ที่ต้องการศึกษาคงต้องหาข้อมูลเพิ่มเติม