อิสราเอล..เล่าต่อ

MASHAV หรือศูนย์ความร่วมมือระหว่างประเทศของกระทรวงการต่างประเทศ ประเทศอิสราเอล เป็นหน่วยงานหนึ่งที่ให้ทุนฝึกอบรมเฉพาะค่าใช้จ่ายในประเทศของเขา โดยมีผู้เข้ารับการฝึกอบรม 29 คน จาก 13 ประเทศ 5 ทวีป (เช็ค ไนจีเรีย ตุรกี สวาซิแลนด์ เวียดนาม ไทย จีน อินเดีย ไลบีเรีย ชิลี ปาปัวนิวกินี ซามัวร์ และเอธิโอเปีย) ซึ่งทำงานในด้านการเกษตร อุทกวิทยาและอุตุนิยมวิทยา ส่วนใหญ่เป็นคนของภาครัฐ ที่โรงแรม Tal เมืองเทลอาวีฟ การฝึกอบรมประกอบด้วยการบรรยาย โดยวิทยากรจาก Israeli Meteological services และ Israeli Hydrological services การร่วมประชุมทางวิชาการเรื่อง Dryland, deserts & Desertification Conference ระหว่าง 14-17 ธันวาคม 2551 ที่มหาวิทยาลัยเบนกูเรียน วิทยาเขต Sede Boqer campus การนำเสนอของผู้เข้ารับการอบรม(สมัครใจ)และทัศนศึกษา ขอทยอยกล่าวถึงนะ

Climate Change and Desertification Process Climate Change ที่กล่าวถึงไม่ได้การเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง แต่จะศึกษาโอกาศเกิดเพื่อที่จะได้เตรียมการรับมือ Climate Change ใช้เอกสารของ IPCC (2007) เป็นหลักในการทำความเข้าใจ

การเกษตรของอิสราเอลปัจจุบันไม่ได้ให้ความสนใจที่ผลผลิตสูงแต่ให้ความสำคัญกับประสิทธิภาพการใช้น้ำหรือผลผลิตต่อหน่วยของน้ำที่ใช้ด้วย และเก็บค่าน้ำเพื่อการเกษตร น้ำใช้ของอิสราเอลมาจาก 4 แหล่งหลัก คือ

1. ทะเลสาบ Galilee ซึ่งเป็นทะเลสาบน้ำจืดแห่งเดียวอยู่ทางตอนเหนือของประเทศ สามารถส่งน้ำเข้าสู่ระบบชลประทานแบบท่อสู่ภาคเกษตรของประเทศ
2. น้ำเสีย
3. น้ำใต้ดิน
4. น้ำทะเล

การชลประทานระบบท่อ ทำให้ลดปัญการสูญเสียน้ำเนื่องจากการระเหย 65% ของน้ำทั้งหมด ถูกใช้เพื่อการเกษตร พืชที่ปลูกโดยรอบทะเลสาบ Galilee กล้วยหอมและเป็นพืชที่ต้องการใช้น้ำมาก แต่รัฐบาลก็ให้ความสำคัญในการจัดสรรน้ำให้ แม้ว่าน้ำจะเป็นปัญหาสำคัญที่สุดของประเทศนี้ และแทบไม่น่าเชื่อที่อิสราเอลสามารถปลูกมันฝรั่งส่งออกไปยังสหภาพยุโรปได้ และเป็นพืชที่ให้ผลตอบแทนสูงสำหรับการเกษตรของอิสราเอล เกษตรกรลงทุนให้น้ำแบบสปริงเกอร์แก่มันฝรั่งได้

การดัดแปรสภาพอากาศโดย Cloud Seeding และกระบวนการเกิดฝนในเขต Semi-Arid Regions เนื่องจากการประเมินความคุ้มค่าในการได้น้ำมานั้นวิธีการนี้ต้นทุนต่ำสุดและได้น้ำปริมาณมาก ซึ่งขั้นแรกต้องมีความเข้าใจกระบวนการเกิดฝน เมฆประกอบไปด้วยละอองน้ำขนาดเล็กกว่า 0.02 มม.ซึ่งจะไม่สามารถตกเป็นฝนได้ ต้องมีขนาดมากกว่า 2 มม.จึงจะเกิดเม็ดฝน ประเทศอิสราเอลได้ทำการศึกษาวิจัยการทำฝนเทียมมาตั้งแต่ 1961 และสามารถนำมาใช้งานได้จริงสามารถเพิ่มปริมาณน้ำฝนได้ 10% - 20% หนือคิดเป็นน้ำ 60 ล้านลบ.ม. มีค่าใช้จ่าย 0.02$ ในปี 2008 ถูกกว่าการการใช้น้ำทะเล ซึ่งมีค่าใช้จ่ายประมาณ 0.54$ และยังมีส่วนร่วมในโครงการวิจัยฝนเทียมของประเทศอื่น ๆ รวมทั้งไทยด้วย การทำให้เกิดฝนในเขตนี้แตกต่างจากบ้านเรา ที่ใช้ ซิลเวอร์ไอโอไดน์(silver iodide)

อิสราเอลเริ่มต้น

กลับจากเดินทางไปฝึกอบรมที่อิสราเอล เมือเทลอาวิฟ พอมีเวลาเขียนถึงสิ่งที่ไปพบเจอมา มีผู้ร่วมรับการฝึกอบรม 29 คน จาก 12 ประเทศ หลากลายวัฒนธรรมมาใช้ชีวิตร่วมกัน การฝึกอบรมกำหนดการจัดแบบสบายสบายเนื่อหาไม่มากเกินไปนัก สัปดาห์แรกเน้นเรื่องการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศของโลก สัปดาห์ที่2 ไปร่วมสัมมนาเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับ Desertification ที่มหาวิทยาลัย Ben Gurion ทางตอนใต้ของอิสราเอลเป็นเมืองท่ามกลางทะเลทราย สัปดาห์สุดท้ายทริป และการบริหารจัดการเมื่อการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น ระหว่างการอบรมก้แทรกด้วยการ นำสนอของผู้เข้ารับการอบรมเกี่ยวกับที่ผู้รับทำในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาทำให้เห้นความแตกต่างระหว่างแต่ละประเทศพอควร และเราคงอยู่ในระดับนี้ต่อไปไม่ได้แล้ว คงต้องเร่งตัวเองอีกนิด

ราชพฤกษ์ 2551

1-10 ธันวาคม 2551 กระทรวงเกษตรฯจัดงานรวมใจภักดิ์รักพ่อหลวงที่ที่จัดงานพืชสวนโลกที่ผ่านมา วันนี้เปิดเป็นวันที่ 2 แล้วช่วงเช้า ๆ และเย็น ๆ อากาศดีมากแล้วต้นไม้ดอกไม้ก็สวยด้วยสภาพอากาศที่เอื้ออำนวยและไม้หลักที่ปลูกในงานพืชสวนโลกก็สวยงามตั้งตัวได้ดีแล้ว ด้วยเป็นคนที่ชอบต้นไม้แต่การดูแลรักษาต้นไม้ที่นี้น่าจะพิจารณาเรื่องการหมุนเวียนใช้ธาตุอาหารจากเศษซากพืช เพราะหลายบริเวณเราจะเห็นต้นไม้โคนลอยจากผิวดินมาก และมีการทิ้งเศษซากพืชออกไป สวนที่สวยได้จึงได้รับการบำรุงจากทางใบซึ่งใช้ต้นทุนมาก อยากให้เวทีใหญ่ๆ แห่งนี้เป็นที่ขยายผลงานวิจัยและพัฒนาการเกษตรทั้งเรื่องการบริหารจัดการเศษซากพืช การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ การจัดการน้ำและธาตุอาหารพืชฯลฯ




กระทรวงเกษตรนำไอทีมาร่วมแสดงในงานด้วยมีการบรรยายและให้ผู้ฟังร่วมสนุกด้วยการตอบคำถามชิงรางวัลเป็นช่วง ๆ พวกเราที่มาเฝ้าบู้ทก็พลอยสนุกสนานกันด้วยไม่เช่นนั้นก็เงียบเหงา และในบูทนี้มีบริการอินเตอร์เน้นให้ใช้เลยทำให้พวกคนทำงานและผู้เที่ยวชมงานได้ประโยชน์จากบริการนี้







สวนแห่งนี้ได้รับการสร้างอย่างสวยงามและมีคุณค่า ปัจจุบันก็ยังคงคุณค่าอยู่ สามารถใช้เป็นสถานศึกษาเกี่ยวกับพรรณไม้ได้ แต่การดูแลต้องใช้งบประมาณและทรัพยากรจำนวนมาก หน่วยราชการซึ่งดูแลอยู่อาจทำได้ไม่เต็มที่ และคงไม่สะดวกหากเก็บเงินค่าเข้าชมเพื่อนำเงินมาดูแลกิจการภายในสวนฯ ผู้ที่เข้ามาชมงานคงสามารถสัมผัสได้ถึงความกว้างขวางมาก
สถานการณ์การเมืองก็คลี่คลายแล้ว เชิญชวนมาเที่ยวงานกัน

climate ต่อ

พบปะกันกับกลุ่มที่จะศึกษา ความเปราะบาง และความสมารถในการปรับตัวของภาคการเกษตรที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ซึ่งได้รับผลทางการเมืองทำให้งานวิจัยต้องรอต่อไป เนื่องจากเป็นงานวิจัยร่วมกับต่างประเทศ ราชการก็ต้องตรวจสอบ... แต่กลุ่มก็ยังใหม่สำหรับงานนี้ และการศึกษาส่วนหนึ่งเป็นงานวิจัยเชิงสังคมซึ่งจัดว่าเป็นเรื่องใหม่สำหรับนักวิชาการเกษตรซึ่งเรียนรู้มาทางงานวิจัยเชิงวิทยาศาสตร์ การเลือกพื้นที่ก็ยังเป็นภาระสำหรับทีมว่าเลือกได้้เหมาะสมหรือไม่ ข้อมูลปัจจุบันยังไม่เพียงพอและกังวลว่าจะไปเลือกเอาพื้นทีีที่มีภาวะแห้งแล้งซ้ำซากและคนปรับตัวได้ดีอยู่แล้ว และอยากได้คนที่เป็นคนพื้นที่มากว่าคนที่อพยบมาจากที่อื่น ...ต้องหาข้อมูลเพิ่มเติมระหว่างรอ โดยกำหนดว่าน่าจะศึกษาส่วนท่่ีเบีย่งแบนจากค่าเฉลี่ยหรือค่ามาตราฐาน เราก็ถือโอกาสพักก่อนลุ้นว่าสนามบินจะเปิดใช้งานเมื่อไร

มีกำลังใจ

นักวิจัยของรัฐหรือคนทำงานให้ราชการทำงานอย่างตั้งใจและพัฒนาตนเองอยู่เสมอ วานนี้ได้มีโอกาศรู้จักตัวตนของประโยคแรกนี้ การเป็นคนเก่งจำเป้นมากต้องมีการแลกเปลี่ยนความรู้ ความเห็น พร้อมที่จะแชร์ไม่ใช่มารับอย่างเดียว ทำให้มีกำลังในการทำงานอย่างมาก กลุ่มคนที่ทำงานมีหลายระดับ บางกลุ่มไม่เคยมีโอกาสได้ทำงานกับเกษตรกร สัมผัสความเป็นนักวิจัยในตัวเกษตรกร และการอยากมามีส่วนร่วมในการปรับปรุงวิธีการผลิตของเกษตรกรเอง หรืออาจเรียกได้ว่าไม่ให้โอกาศตนเอง ตอนนี้เราเองก็พยายามให้ข้อมูลอีกมุมหนึ่งของงานวิจัยลักษณะนี้ถึงแม้ว่าตนเองจะมีส่วนร่วมไม่มากนัก แต่เราก็มีโอกาสได้ใช้ความรู้ในส่วนที่ถนัดช่วยทำงาน อาจต้องปรับกระบวนทัศน์ในการทำงานใหม่บ้าง ส่วนจะทำอย่างไร คิดว่าหลายคนมีคำตอบที่มาจากความเชื่อของแต่ละคนที่แตกต่างกัน อยากเขียนถึง อ. ก้อนทองที่ขยันคิดโมเดลต่าง ๆ ในการจัดการไร่นา การวิจัยแบบมีส่วนร่วมของเกษตรกรที่คึกคักขึ้นอีกคร้งในกรมวิชาการเกษตร ทำให้เกิดเกษตรกรคนเก่ง เกาตรกรต้นแบบ และเกษตรกรมืออาชีพ รวมทั้งพี่เลี้ยงเกษตร และพวกเราพยายามผลักดันให้ใช้เครือข่ายนี้อย่างจริงจังในอนาคต และคาดหวังว่าผู้ใหญ่กว่าของพวกเราจะให้การสนับสนุน

ปาล์มน้ำมันที่อุทัยธานี

30 ตุลาคม 2551 ไปพบลุงช้วน ปลูกปาล์มที่อุทัยธานี หมู่ 7 ต.คอกควาย อ. บ้านไร่ 35 ไร่ และเพื่อนเกษตรกรอื่น ๆ ประมาณ 100 กว่าไร ในปั 2547 ปี 50 เริ่มเก็บผลผลิต ต้นสวยมากขนาดใหญ่ ผลผลิคช่วงนี้ ขาดคอ พันธูนำมาจากสุราษฎร์ธานี ปุก พันธุ์ปาล์ม (ไนจีเรีย) แต่ลักษณะของปาล์มแตกต่างกันมาก สีผลแตกต่างกัน ลุงบอกว่าเขามีใบรับรองพันธุ์ เดิมแปลงนี้ปลูกสับปะรดมาก่อน ปลูกระยะ 9*9 สลับฟันปลา ขนาดต้นใหญ่เติบโตดี ดินร่วนปนทราย ให้ปุ๋ยปีละ 2 ครั้ง 2 กก./ต้น ปลูกโดยอาศัยน้ำฝน เคยพ่นให้ทางกาบใบบ้าง เกษตรกรรู้จักการปลูกจากการศึกษาจาก TV ขายผลผลิต 2 บ/กก. พอใจ มีการปล่อยแมลงช่วยผสมเกษรด้วย
ที่สังเกตุเห็นคือ ผลผลิตช่วงนี้ขาดคอนานดอกตัวผู้ในทลายก่อนหน้า ประมาณ 4-5 ทะลาย แปลงปลูกเป็นที่ราบลาดเอียงเล็กน้อย ผลสีเขียวดูว่าเป็นช่อดอกตัวเมียมากกว่า เกษตรกรมีผู้มารับผลผลิตถึงแปลง หากต้องนำไปขายเองจะไปขายที่อ. หนองเสือ
ปาล์มทอด
ลุงนิตย์ บ้านอยู่ไม่หากจากห้วยขาแข้ง คันทรีโฮม รีสอร์ท นำผลปาล์มมาทอดด้วยน้ำมันใช้แล้วก่อนเก็บและส่งขาย สามารถรักษาผลผลิตไว้ได้นานขึ้น
ยังอยู่ในขั้นพัฒนา

การเลือกพันธุ์มันสำปะหลังให้เหมาะสมกับพื้นที่

ทีมงานมันมันก็ได้เวลาสรุปงาน พวกเราทำงานกันมาปีหนึงแล้วและได้ข้อสรุปที่น่าพอใจ ส่วนหนึ่งที่สามารถให้ข้อมูลประกอบการตัดสินใจเลือกพันธุ์มันสำปะหลังในพื้นที่ที่สนใจ ระหว่างการทำงานก็มีโทรศัพท์เข้ามาขณะที่ทีมงานประชุมกัน ถามเกี่ยวกับจังหวัดนี้ อำเภอนี้ปลูกมันพันธุ์นี้ดีไหม ปลูกต้นฝน หรือปลายฝนดี พอดีช่วงนั้นเราก็สร้างระบบงานค้นหาเสร็จเบื้องต้นก็เลยใช้ตอบคำถามได้ หลังจากนั้นก็ไปทดลอบที่ด่านช้าง สุพรรณบุรี มีผู้สนใจมาก และอยากทราบว่ามีบริการแบบนี้บนเว็บหรือไม่ พวกเราก็เตรียมการพัฒนาระบบให้บริการข้อมูลบนเว็บ และก็สามารถนำเวอร์ชั่นแรกขึ้นเว็บได้ในเดือนสิงหาคม ที http://www.doa.go.th/cassava หรือที่ หน้าแรกของเว็บกรมวิชาการเกษตร-เครือข่ายมันสำปะหลัง